وقتی صحبت از آبرسانی بدن به میان می‌آید، همه نگاه‌ها به سمت آب می‌رود، اما علم نظر دیگری دارد. از جمله پژوهشی تازه از دانشگاه سنت‌اندروز اسکاتلند که نشان می‌دهد آب ساده (H₂O) بهترین نوشیدنی برای آبرسانی به بدن نیست.
به گزارش سی‌ان‌ان، محققان دریافتند که اگرچه آب‌ــ چه بدون گاز و چه گازدار‌ــ در آبرسانی سریع به بدن بسیار موثر است، نوشیدنی‌هایی که حاوی مقدار کمی شکر، چربی یا پروتئین‌اند، بهتر از آب می‌توانند بدن را برای مدت طولانی‌تری در حالت مناسب از نظر آبرسانی نگه دارند.
به گفته رونالد موگان، استاد دانشکده پزشکی دانشگاه سنت‌اندروز و نویسنده این مطالعه، دلیل این موضوع مربوط به واکنش بدن ما به نوشیدنی‌ها به نسبت مقدار مصرف آن‌ها است. هرچه بیشتر بنوشید، مایع سریع‌تر از معده تخلیه و وارد جریان خون می‌شود، اما نوشیدنی‌هایی که حاوی مواد مغذی‌اند، روند خروجشان از معده کندتر است و این باعث می‌شود آبرسانی آن‌ها طولانی‌تر و موثرتر باشد.
شیر بیشتر از آب به بدن آبرسانی می‌کند
همانطور که گفته شد، ترکیب مواد مغذی موجود در نوشیدنی هم بر میزان آبرسانی آن تاثیر دارد. برای مثال، مشخص شد که شیر حتی از آب ساده هم آبرسان‌تر است، زیرا حاوی لاکتوز (نوعی قند)، مقداری پروتئین و کمی چربی است. این ترکیبات باعث می‌شوند مایع آهسته‌تر از معده خارج شود و در نتیجه، فرایند آبرسانی بدن به‌طور مداوم و در مدت‌زمان طولانی‌تری ادامه پیدا کند.
شیر همچنین حاوی سدیم است که مانند یک اسفنج عمل می‌کند و آب را در بدن نگه می‌دارد، در نتیجه میزان ادرار کمتر می‌شود و بدن آب بیشتری حفظ می‌کند.
در محلول‌های خوراکی آبرسان که برای درمان اسهال به‌کار می‌روند هم از همین ویژگی استفاده می‌شود و این محلول‌ها کمی قند، سدیم و پتاسیم دارند تا به نگه داشتن آب در بدن کمک کنند.
ملیسا ماجومدار، کارشناس تغذیه و سخنگوی آکادمی تغذیه و رژیم‌درمانی آمریکا که در این پژوهش مشارکت نداشت، می‌گوید: «این مطالعه درواقع چیزهایی را تایید می‌کند که پیش‌تر هم می‌دانستیم. اینکه الکترولیت‌ها مانند سدیم و پتاسیم به آبرسانی بهتر کمک می‌کنند و همچنین اینکه وجود کالری در نوشیدنی‌ها باعث می‌شود تخلیه معده کندتر انجام شود و در نتیجه، دفع ادرار نیز آهسته‌تر صورت گیرد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
قند نوشیدنی باید به میزان متعادل باشد
نکته بسیار مهم این است که نوشیدنی‌هایی که قند بالایی دارند، مانند آبمیوه‌های غلیظ یا نوشابه‌ها الزاما به اندازه نوشیدنی‌های کم‌قندتر، خاصیت آبرسانی موثرتر ندارند. درست است که این نوشیدنی‌ها ممکن است کمی بیشتر در معده بمانند و کندتر تخلیه شوند، اما وقتی وارد روده باریک می‌شوند، غلظت بالای قند آن‌ها باید طی فرایندی به نام اسمز رقیق شود.
در این فرایند، بدن برای رقیق کردن قند موجود در نوشیدنی، آب را از بافت‌ها به درون روده می‌کشد و از آنجا که از نظر فیزیولوژیکی، هر آنچه درون روده است، در واقع هنوز وارد بدن نشده، بنابراین این کشیده شدن آب به داخل روده برای رقیق‌سازی قندها عملا به کاهش سطح آب بدن منتهی می‌شود، نه افزایش آن.
ماجومدار می‌افزاید که نه‌تنها خاصیت آبرسانی آبمیوه‌ها و نوشابه‌ها کمتر است، بلکه حاوی قندها و کالری‌های اضافه‌ای‌اند که برخلاف غذاهای جامد، حس سیری چندانی ایجاد نمی‌کنند. پس اگر قرار است بین نوشابه و آب یکی را برای تامین آب بدن بنوشید، همیشه آب را انتخاب کنید.
نکته دیگر این است که کلیه‌ها و کبد ما برای دفع سموم بدن به آب نیاز دارند و آب در حفظ خاصیت کشسانی و نرمی پوست نقش کلیدی ایفا می‌کند. در واقع، آب ارزان‌ترین مرطوب‌کننده‌ای است که می‌توانید پیدا کنید.
هرچند وجود آب کافی در بدن برای نرم ماندن مفاصل، پیشگیری از عفونت‌ها و انتقال مواد مغذی به سلول‌ها اهمیت دارد، اغلب لازم نیست درباره میزان آبرسانی نوشیدنی‌ها وسواس به خرج داد. موگان می‌گوید: «اگر تشنه باشید، بدنتان خودش به شما خواهد گفت که باید بیشتر بنوشید. اما برای ورزشکارانی که در هوای گرم با تعریق زیاد تمرین می‌کنند یا افرادی که برای مدت طولانی بدون استراحت و نوشیدن کار می‌کنند و در نتیجه عملکرد شناختی‌شان تحت تاثیر قرار می‌گیرد، آبرسانی به بدن به یک مسئله حیاتی تبدیل می‌شود.»
آیا آبجو و قهوه هم آبرسان‌اند؟
الکل خاصیت ادرارآور (دیورتیک) دارد و باعث دفع بیشتر آب از بدن می‌شود، پس آبرسانی نوشیدنی‌های الکلی بستگی به میزان مصرف آن‌ها دارد. موگان می‌گوید: «آبجو در مقایسه با ویسکی باعث از دست دادن آب کمتری می‌شود، چون حجم مایعی که با آبجو وارد بدن می‌شود، بیشتر است. نوشیدنی‌های الکلی قوی (مثل ویسکی) بدن را دچار کم‌آبی می‌کنند، اما نوشیدنی‌های الکلی رقیق (مثل آبجو) چنین تاثیری ندارند.»
میزان آبرسانی قهوه هم در واقع به مقدار مصرف [کافئین] بستگی دارد. به گفته موگان، یک قهوه معمولی با حدود ۸۰ میلی‌گرم کافئین، تقریبا به اندازه آب خاصیت آبرسانی دارد، اما مصرف بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم کافئین یعنی حدود دو تا چهار فنجان قهوه، ممکن است باعث دفع بیشتر آب شود، چون کافئین اثری خفیف و کوتاه‌مدت در افزایش دفع ادرار دارد.
البته این اثر بیشتر در افرادی دیده می‌شود که به‌طور معمول کافئین مصرف نمی‌کنند و جالب‌تر اینکه افزودن یکی دو قاشق شیر به قهوه می‌تواند تا حدی این اثر را خنثی کند.
